Lăng Tự Đức (Khiêm Lăng) được coi là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất ở Huế với các công trình kiến trúc hoa mỹ, hài hòa với cảnh quan thiên nhiên sơn thủy hữu tình.

Lăng Tự Đức tọa lạc trong một thung lũng hẹp thuộc làng Dương Xuân Thượng, (nay là thôn Thượng Ba, xã Thủy Xuân thành phố Huế), giữa một rừng thông bát ngát cách Huế chừng 8km. Đây là một trong những công trình đẹp nhất của kiến trúc cung đình thời Nguyễn, là điểm đến thu hút du khách bậc nhất trong các lăng tẩm vua chúa ở Cố đô Huế.

Với 36 năm trị vì, vua Tự Đức là vị vua tại vị lâu nhất so với 13 vị hoàng đế của nhà Nguyễn. Tự Đức không phải là một vị vua thông thạo việc triều chính, tính toán khôn lường mà là một vị vua có tính cách đơn thuần, hiền lành, đôi lúc có phần nhu nhược. Vua bất lực trước việc nước khi sống trong thời kì đất nước khó khăn, nội bộ anh em thì lục đục, giặc ngoài chập chờ canh me xâm chiếm nên khi càng luống tuổi, ông càng bi quan. Nhà vua nghĩ đến cái chết tất nhiên sẽ đến với đời mình nên đã hạ lệnh xây dựng lăng tẩm như một hoàng cung thứ hai và cũng là chốn nghỉ ngơi, thoát khỏi việc triều chính.

Ẩn sau những đường nét kiến trúc hoa mỹ, thanh thoát thì lịch sử xây dựng lăng lại gắn liền với một bi kịch trong sự nghiệp của vua Tự Đức. Lăng được khởi công năm 1864 với 5 vạn nhân công và được hoàn thành năm 1873 sau 9 năm xây dựng.

Lăng Tự Ðức được ví như một tuyệt tác văn học vì vua vốn là kẻ sĩ tử yêu văn thơ, giỏi thi phú. Khi bắt đầu xây dựng, vua gọi là xây dựng Vạn Niên Cơ với mong muốn được trường tồn, và sau đó đổi tên thành Khiêm Cung và cuối cùng khi vua qua đời, được gọi là Khiêm Lăng.

Toàn cảnh lăng Tự Đức như một công viên rộng lớn, quanh năm có suối chảy, thông reo, muôn chim ca hát… có thể coi là một kiệt tác về nghệ thuật xây dựng lăng tẩm thời Nguyễn.

Được coi là một trong những công trình kiến trúc làm nên tên tuổi của xứ Huế, gần 50 công trình trong lăng Tự Đức ở cả hai tẩm điện và lăng mộ đều có chữ “Khiêm” trong tên gọi. Đây là một quần thể gồm gần 50 công trình, hầu hết đều có chữ Khiêm trong tên gọi. Từ cửa Vụ Khiêm, một con đường lát gạch chạy men theo hồ Lưu Khiêm dẫn vào trong khu lăng.

Tất cả các công trình tại Khiêm Cung đều làm bằng gỗ. Ðáng chú ý nhất là tấm bia lớn nhất Việt Nam cao chừng 5m, được bảo vệ bằng một tòa nhà đồ sộ kiên cố với vách dày, cột to và xây cửa cuốn.

Trên ngọn đồi nằm ở phía bên kia hồ bán nguyệt Tiểu Khiêm Trì là Bửu Thành được xây bằng gạch và chính giữa là một ngôi nhà nhỏ nơi vua yên nghỉ được xây bằng đá thanh. Bửu thành được bao phủ bởi một rừng thông xanh ngắt, reo vi vu trong gió suốt bốn mùa.
Không giống như kiến trúc của những ngôi lăng mộ khác ở Huế, lăng Tự Đức bao gồm hai phần chính, bố trí trên hai trục thẳng đứng song song. Toàn cảnh lăng Tự Đức như là một công viên lớn. Đặc biệt, yếu tố tạo nên sự nổi bật cho lăng Tự Đức là sự hài hòa của các đường viền, hông có đường thẳng, kiến trúc góc cạnh như những lăng tẩm khác ở Huế.

Đặc biệt, hồ Lưu Khiêm được người đời coi là hồ nước đẹp nhất nhì của kinh thành Huế. Giữa hồ có đảo Tịnh Khiêm rợp bóng cây xanh, được bài trí nhiều hòn non bộ hình dáng tuyệt đẹp và lầu vọng cảnh. Bên bờ hồ có Xung Khiêm Tạ, Dũ Khiêm Tạ và hai nhà thủy tạ để vua ngồi ngắm hoa, làm thơ, đọc sách…

Nhìn chung, mỗi một công trình kiến trúc của lăng Tự Ðức đều mang một đường nét khác nhau về nghệ thuật tạo hình: không trùng lặp và rất sinh động. Cách phân bố các khu vực và bố cục các công trình kiến trúc ở từng khu vực trong lăng Tự Ðức đã phá bỏ thông lệ giữ gìn sự đối xứng cổ điển như một số lăng khác.

Ðường nét kiến trúc phóng khoáng, tại đây còn có những lối đi uốn lượn mềm mại theo thế đất tự nhiên hoặc do bàn tay con người tạo dáng. Sự sáng tạo ở đây hài hòa với cảnh quan thiên nhiên tạo nên một khung cảnh thơ mộng và tuyệt đẹp. Du khách tham quan lăng Tự Đức sẽ dễ dàng quên rằng đó là nơi an nghỉ của người đã chết bởi thiên đường của cây, của thơ và của tâm hồn bay bổng.

Lăng Tự Đức là một kiệt tác trong kiến trúc tổng thể siêu việt của nghệ thuật xây dựng lăng mộ trong triều Nguyễn, xứng đáng là một trong những điểm ấn tượng nhất đối với du khách những người muốn hòa mình vào bầu không khí thanh bình của thiên nhiên và khám phá những kiến trúc độc đáo. Lăng Vua Tự Đức góp phần đáng kể cho việc đưa Huế trở thành điểm du lịch hấp dẫn trong lòng nhiều bạn bè quốc tế.

Thuê xe Kha Trần