Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế nằm tại số 3, đường Lê Trực, thành phố Huế, trực thuộc sự quản lý của Trung tâm bảo tồn di tích Cố đô Huế. Đây là Bảo tàng được thành lập sớm nhất tại Huế (năm 1923), với tên gọi đầu tiên là Musée Khải Định. Sau này Bảo tàng nhiều lần được đổi tên: Tàng Cổ Viện Huế (1947), Viện Bảo tàng Huế (1958), Nhà trưng bày Cổ vật (1979), Bảo tàng Cổ vật Huế (1992) và Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế (1992).

Khuôn viên của Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế rộng 6.330m2. Gồm tòa nhà chính ở giữa diện tích 1.185m2 và một số tòa nhà phụ dùng làm các kho tàng trữ cổ vật và sân vườn.

Tòa nhà chính vốn là Điện Long An trong cung Bảo Định xây năm 1845 để làm Tân Thơ viện của trường Quốc Tử Giám dưới thời vua Hiến tổ nhà Nguyễn, niên hiệu là Thiệu Trị. Điện Long An là một công trình kiến trúc tuyệt mỹ bằng gỗ quý được xây dựng theo kiểu “trùng thiềm điệp ốc” với 128 cột, trên các cột có hình chạm khắc tứ linh: long – li – quy – phụng, hơn 1000 bài thơ bằng chữ Hán. Trang trí nội ngoại thất cực kỳ phong phú, đa dạng, giàu tính nghệ thuật và rất thanh nhã. Năm 1923, theo đề nghị của Hội Đô Thành Hiếu Cổ, tòa nhà này được dùng làm Musée Khải Định.

Hiện bảo tàng trưng bày hơn 300 hiện vật được làm bằng vàng, sành, sứ, pháp lam Huế, ngự y và ngự dụng, trang phục của hoàng thất nhà Nguyễn, đem đến cho khách tham quan một cái nhìn tổng thể về cuộc sống cung đình Huế.

Hiện vật trong Bảo tàng được sưu tầm và tàng trữ từ những năm 1913 (khi Hội Đô Thành Hiếu Cổ được thành lập) cho đến trước năm 1945. Số lượng hiện vật có khoảng 10.000 đơn vị. Trong đó, phần lớn là đồ ngự dụng, quan dụng, đồ dùng của triều đình, các tác phẩm mỹ thuật trong các Cung điện… bằng nhiều chất liệu, vàng, bạc, ngọc, đồng, ngà, thủy tinh, vải, giấy…

Hiện vật tại Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế

Có thể nói Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế là một bộ sưu tập gốm sứ của triều Nguyễn và các nước. Trong bảo tàng hiện có tới 700 hiện vật các loại gốm mộc, gốm tráng men từ thời nhà Lý đến thời nhà Nguyễn. Ngoài ra, còn có gốm sứ Trung Hoa, Nhật Bản, Pháp,…
Ngoài các hiện vật được trưng bày, bảo tàng còn là nơi cất giữ hàng ngàn hiện vật khác. Các hiện vật nhiều nhất ở đây là đồ sứ men lam, còn được gọi là “Bleu de Hue” – đồ cổ “pháp lam Huế”. Đây là “đồ kiểu” do triều đình nhà Nguyễn đặt làm từ các lò sản xuất đồ gốm nổi tiếng của Trung Hoa, được chế tác bằng kỹ thuật cao căn cứ theo sở thích, mẫu mã, kích cỡ mà vua quan Việt Nam nêu ra. Bởi vậy, đồ cổ pháp lam là các tác phẩm không có bản sao, là “độc nhất vô nhị” bởi do các tác phẩm sản xuất theo đơn đặt hàng. Trong kho gốm men cũng có một số đồ được sản xuất tại Pháp, Nhật, Anh, Mỹ… Khoảng 100 bộ áo quần của các vua chúa, hoàng hậu, hoàng tử, quan lại, lính tráng cũng đang còn được lưu giữ ở kho đồ vải. Ngoài ra bảo tàng còn lưu giữ rất nhiều hiện vật làm bằng thủ công khá độc đáo được xem là vô giá.

Trong khuôn viên của Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế còn có một nhà kho khác tàng trữ hơn 80 hiện vật Chàm được sưu tầm tại vùng châu Ô, châu Lý ngày xưa, và từ Trà Kiệu đem ra trong những cuộc khai quật khảo cổ học tại đó vào năm 1927. Các hiện vật Chàm đã từng được nhiều nhà nghiên cứu đánh giá là những di sản văn hóa quý hiếm.
Khu trưng bày chuyên đề tại Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế

Đồ dệt

Trong bảo tàng Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế, đồ dệt có vai trò hết sức quan trọng, phản ánh một thời kỳ vàng son của vương triều, phản ánh đời sống, sinh hoạt của người dân thời vương triều và cũng là một minh chứng cho một thời kỳ lịch sử. Và đó cũng là một trong những tiêu bản sống phản ánh nghề dệt truyền thông của người Việt trong một giai đoạn lịch sử.

Trò chơi vương giả

Huế vốn là kinh đô của Việt Nam dưới triều Nguyễn, nơi ăn ở, làm việc của vua quan và là nơi diễn ra những trò chơi tiêu khiển độc đáo. Trò chơi của vua quan và giới thượng lưu thời bấy giờ rất phong phú. Đến đời vua Bảo Đại xuất hiện thêm rất nhiều trò chơi mang phong cách của Tây Âu. Trong đó, Bảo Đại và Tự Đức có một trò chơi vô cùng đặc biệt và hai ông rất giỏi chơi trò chơi đầu hồ này. Trong Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế hiện đang trưng bày 3 loại đầu hồ.

Bộ sưu tập sành sứ sưu tập ở Điện Long An

Trang phục của các bậc vua chúa nhà Nguyễn cũng có rất nhiều loại. Mỗi loại có tên gọi riêng, màu sắc riêng và chỉ được mặc trong những dịp cụ thể. Có thể phân thành các nhóm: trang phục thiết đại triều, trang phục thiết thường triều, trang phục nghi lễ và cuối cùng là thường phục. Mỗi một nhóm lại bao gồm: áo, mũ, đai, quần, hốt, giày ủng, hia hài… được may theo cách thức riêng, có tên gọi riêng và mang màu sắc hoa văn khác nhau. Hiện nay trong Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế còn lưu giữ khá đầy đủ về các trang phục của vua chúa triều Nguyễn.

Cổ vật trong các di tích triều Nguyễn

Ngoài Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế, Huế còn là nơi tập trung nhiều nhất những cổ vật của triều Nguyễn. Các di tích như lăng Thiệu Trị, lăng Tự Đức, lăng Khải Định, lăng Đồng Khánh, Thế Tổ Miếu, điện Huệ Nam, điện Thái Hòa, khu lưu niệm Đức Từ Cung… là những nơi đang thờ tự và trưng bày những cổ vật quý giá nhất của triều Nguyễn.

Bộ sưu tập gốm sứ

• Khu trưng bày Bảo tàng Gốm sứ bao gồm các loại gốm:
• Gốm men ngọc, gốm hoa nâu thời Lý-Trần (thế kỷ 11-14)
• Gốm hoa lam thời nhà Lê (thế kỷ 14-17)
• Gốm thời nhà Mạc (thế kỷ 16)
• Gốm trang trí thời nhà Nguyễn (thế kỷ 19-đầu thế kỷ 20)
• Gốm sứ Trung Hoa thời Minh-Thanh (thế kỷ 14-đầu thế kỷ 20)
• Gốm sứ Pháp

Đồ sứ Trung Quốc còn gọi là “Thanh Hoa Từ”: đồ sứ men trắng vẽ lam thời Minh – Thanh (cuối thế kỷ 14-đầu thế kỷ 20)

Bộ sưu tập tiền cổ

Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế có một bộ sưu tập tiền cổ quý giá được sắp xếp theo chuyên đề duy nhất ở Việt Nam. Chuyên đề “Tiền tệ lưu hành tại Việt Nam từ thời Bắc thuộc đến triều Nguyễn” phản ánh cuộc sống của người dân Việt lúc bấy giờ, giúp cho du khách và các nhà nghiên cứu có cái nhìn mới hơn về sưu tập tiền cổ.

Tất cả những cổ vật được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế đều là những tác phẩm nghệ thuật có giá trị được các nghệ nhân thực hiện một cách công phu, tài tình. Để được tận mắt khám phá, chiêm ngưỡng những cổ vật độc đáo này, và để hiểu hơn về lịch sử văn hóa dân tộc, đừng bỏ lỡ cơ hội tham quan Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế khi du lịch Huế bạn nhé. Thuê xe Kha Trần chúc bạn có chuyến đi vui vẻ, bổ ích.

Thuê xe Kha Trần